مقام قرآن

دین شناسی(4)

دین یعنی یک روش زندگی عام برای نسل بشر، که در مقاطع مختلف حیات انسانی این راه و روش، لازمه نشان دادن و یا اصلاح مسیری خواهد بود که وی جهت رسیدن به کمال نیازمند آن است و این راه و روش، اعتبار و ارزش مقبولیت خود را تنها و تنها از جنبه خدایی بودنش خواهد گرفت‌. پس در مقوله دین شناسی ما دین را فقط بعنوان اطلاعات و آگاهی‌هایی خواهیم دانست که از طریق ارسال رسل و انبیاء توسط خالق متعال جهت پاسخگویی به نیازهای بشری و راهنمایی انسان ارائه گردیده که این امر معنی و مفهوم علوم دینی را قطعی و قابل استناد خواهد نمود و اگر اثبات یک آگاهی که از طریق دین اعلام شده مسلم گردد آن اطلاع و آگاهی قطعاً بهترین راه و روش مورد انتخاب در علوم مورد نیاز انسانی خواهد بود‌.

حال این سؤال مطرح می‌گردد که علت تعدد دین‌های الهی که البته در تقسیم بندی علوم ادیان در بخش ادیان پیشرفته جای می‌گیرند چه بوده است؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت که در گذشته طبق مقتضیات دوره‌ها و زمان‌های مختلف پیام‌های دینی تجدید شده است. ظهور پیاپی پیامبران، تجدید دائمی شرایع، نسخه‌های متعدد کتب آسمانی همه بدان علت است که نیازمندی‌های بشر دوره به دوره تغییر می‌نموده و بشر در هر دوره‌ای نیازمند پیام‌ نوین و پیام آور نوینی بوده است. از علل دیگر این تجدید رسالت و ظهور پیامبران جدید، تحریف‌ها و تبدیل‌هائی است که در تعلیمات و کتب مقدس پیامبران سلف رخ می داده و به همین جهت آن کتابها و تعلیمات، صلاحیت خود را برای هدایت مردم از دست می‌داده‌اند. پس ظهور پیامبران هم معلول تغییر و تکامل شرایط زندگی و نیازمندی بشر به پیام نوین و راهنمایی نوین و هم معلول نابودیها و تحریف و تبدیل های کتب و تعلیمات آسمانی بوده است.

تهیه مطلب از محسن سید اسماعیلی

                                                                                                                                                 تنظیم برای تبیان: پایدار

آنچه که باید در علم جامعه شناسی ادیان مورد توجه قرار گیرد، آنست که نیاز به دین از یک جستجوی درونی انسان در میان سرشت و فطرت خود شروع می‌گردد که، این امر به کلی محسوس نمی‌باشد و از طریق کالبد شناسی بدن بدست نخواهد آمد و همچنین این نیاز و خواست به کاوشی در میان طبیعت می‌کشاند و تمامی ابزار تعقلی خویش را بکار می‌گیرد، ولی آنچه می‌یابد فقط و فقط همان گرایش است چرا که شناخت نیرویی لایزال و نامحدود که از جنس غیر مادی است، توسط ابزار و وسایل مادی انسان قابل تعیین و شناخت نخواهد بود و انسان در بالاترین شناخت عقلی خود فقط به وجود چنین موجود هستی بخشی اعتراف می‌نماید و از چگونگی و از خواست او و از هدف او در مورد این خلقت، با توان مادی خود بر نخواهد آمد و اینجاست که رسولان و پیامبران به نیاز انسانها در اعصار مختلف پاسخ می‌دهند و پلی می‌گردند جهت انتقال آگاهیها و اطلاعات مورد نیاز انسان بگونه وحی و از جانب خداوند نباید فراموش کرد که دین بدون نبوت یعنی اثبات آنکه این دین توسط رسولی انتخاب شده از جانب خداوند در اختیار انسانها قرار گرفته باشد غیر قابل اعتبار خواهد بود.

اگر پایه و اساس وحی الهی را از دین جدا نمائیم خواسته‌ها و اهداف شخصی و گروهی سازندگان دین به میان خواهد آمد. همان دینی که می‌تواند به تعداد هر یک از انسانها تنوع داشته باشد، تنوعی که از سنخ سلائق شخصی افراد به حساب آمده و لزوماً‌ از منطق خاصی پیروی نمی کند. چنین اشکالی از دین در خیلی از قبایل و در میان برخی بومیان قاره های مختلف جهان، امروزه نیز به چشم می‌خورد که البته، برخی از همین دین‌های ساختگی  و سلیقه ای پایه و اساس تحقیقات علم ادیان و پژوهشگران دین شناسی قرار گرفته است و همین امر باعث شده تا منطق حاکم در تفکر امروز بسیاری از غربیان نسبت به دین همان منطق کثرت گرایی یا پلورالیسم دینی گردد و تا هنگامی که چنین نگرشی به دین وجود داشته باشد و آنرا یک موضوع سلیقه‌ای و دست ساز انسان تلقی نماید، راه برای دخالت جدی مفاهیم دینی در پژوهشهای علوم انسانی بسته خواهد بود. اما در اینجا نیز محققان غربی و غرب زده با همان مشکل تعریف گسترده علم در مقابل تعریف جزئی علم روبرو گردیده‌اند. در بین خیلی از اقوام روشها و قوانین خاصی جهت وحدت‌یابی بوجود آمده و مدتها مورد احترام و کرنش بوده است اما منظور از دین چیز دیگری است.

تهیه مطلب از محسن سید اسماعیلی 

                                                                                                         تنظیم برای تبیان: پایدار