در واقع مى‏بایست این بخش پیش از آغاز جنگ صفین نقل مى‏شد اما ما به این دلیل آن را در اینجا ذکر مى‏کنیم تا اخبار مربوط به والیان مصر پى‏درپى از سال 36 تا 38 ه، نقل شود.

در ماه صفر سال 36 ه، امیر مؤمنان (ع) قیس بن سعد بن عبادة را به عنوان والى مصر از مدینه بدان دیار گسیل داشت.قیس مردى صاحب نظر و مقتدر و زیرک و از پیروان و دوستان على (ع) بود.ابن اثیر و ابراهیم بن سعد بن هلال ثقفى در کتاب الغارات، بنابر روایتى که ابن ابى الحدید از آنان نقل کرده است، گفته‏اند: امیر مؤمنان (ع) به قیس فرمود: با سپاه مصر برو.زیرا این کار دشمن را بیشتر مى‏ترساند و مولایت را عزیزتر مى‏دارد.به نیکو کردار نکویى کن و بر شکاک سخت بگیر و با عامه مردم ملاطفت کن که ملاطفت خود برکت است.قیس گفت : سپاه را براى تو وا مى‏نهم، اما آنچه درباره ملاطفت و احسان به مردم به من سفارش کردى، از خداوند تعالى در این مورد کمک خواهم گرفت.

قیس با هفت تن از خانواده‏اش قدم به مصر نهاد.این خود نشانه‏اى بر زیرکى و اعتماد به نفس وى است، آن‏گاه بر فراز منبر بر آمد و نامه امیر المؤمنین (ع) را خواست و آن را براى مصریان خواند و سپس ایشان را به بیعت و مساعدت خود دعوت کرد.آن‏گاه برخاست و سخنانى کوتاه بر زبان راند.وى گفت: سپاس خدایى راست که حق را آورد و باطل را میرانید و ظالمان را نگونسار کرد.اى مردم! ما با بهترین کس پس از پیامبر (ص) دست بیعت دادیم.پس شما نیز برخیزید و بر مبناى کتاب خدا و سنت رسولش بیعت کنید.اگر ما بر اساس کتاب خدا و سنت پیامبر (ص) کار نکردیم، پس بیعت ما بر گردن شما نیست.مردم همگى با او دست بیعت دادند مگر ساکنان قریه‏اى به نام خربتا، که طرفداران عثمان بودند.اما قیس با آنان از در صلح و آشتى داخل شد.وى از مردم خراج گرفت و هیچ کس با او ستیزه نکرد.

امیر مؤمنان (ع) براى جنگ جمل خارج شد و قیس به جاى خود بازگشت.وى سرسخت‏ترین مردم در برابر معاویه بود.معاویه مى‏ترسید از اینکه در میان حکومت عراق که به وسیله على (ع)، و حکومت مصر که به وسیله قیس اداره مى‏شد قرار بگیرد.از این رو نامه‏اى خطاب به قیس نوشت و او را به خونخواهى عثمان و پیروى از خود فراخواند و حکومت عراق را به قیس و حکومت حجاز را به یکى از بستگان قیس که خود بگوید، وعده داد.قیس در پاسخ به خواسته معاویه از راه حیله وارد شد و گفت: باید درباره این کار فکر کند.معاویه براى بار دوم به صراحت قضیه را مطرح کرد و گفت: او نمى‏تواند کسى چون مرا با این نیرنگها بفریبد.قیس هم متقابلا پاسخ معاویه را به صراحت داد و او را نیز تهدید کرد.معاویه از جانب قیس ناامید شد و ترفندى دیگر به کار برد.او به اهل شام گفت که قیس جزو دوستان وى است و او را در گرفتن انتقام خون عثمان یارى مى‏دهد.همچنین نامه‏اى از قول قیس جعل کرد و آن را براى شامیان خواند.خبر این ماجرا توسط یکى از جاسوسان على (ع) و نیز از طریق محمد بن ابو بکر و محمد بن جعفر بن ابو طالب به آن حضرت رسید.على (ع)، قیس را به بزرگى یاد کرد و فرمود: به خداى سوگند این نامه از جانب او نوشته نشده و کذب است.

منبع:

http://www.hawzah.net/Per/E/do.asp?a=EACHDAA.htm